GEO feiten

De oppervlaktelaag reikt tot op 200m diepte en bevat slechts 2% van al het zoutwater. 

Zonnestraling brengt licht en warmte (energie) in dit zuurstof- en voedselrijk (plankton) gebied. 

De temperatuur varieert naargelang het seizoen en de latitude. In het poolgebied gemiddeld -2°C en rond de evenaar 20 à 30 °C. 

Wind beheert deze zone en veroorzaakt stromingen. Door windstress ontstaan niet enkel golven en stormen maar ook oceanische gyres, circulaire zeestroming systemen. Deze gyres vangen de zee afval op en zorgen voor plastieksoep ophopingen. 

BIO feiten

De organismen in open zee hebben nooit houvast aan ondergrond. Drijvend en zwemmend gaan ze door het leven. Ze hebben zich aangepast om niet te zinken door een extra ontwikkeling van hun drijfvermogen:

• door het opslaan van lipiden (vet of olie). 
• door het gebruik van zwemblazen (holtes met gas). Deze zwemblazen vullen of ledigen ze bij drukverschillen (diepte, temperatuur) om zo op en neer te bewegen.  
• ook door de verhoogde wrijving met het water a.d.h.v. lichaamsvormen: parachute-achtig, zoals bij kwallen, of extreme platte en langwerpige vormen (plankton).

GYRE

Bijvoorbeeld de gyre op het noordelijk halfrond, in de Atlantische oceaan, is het circuit van de Golfstroom (W), de Noord-Atlantische stroom (N), de Canarische stroom (O) afrondend met de Atlantische Noord equatoriale stroom (Z). 

Deze gyre vormt ook de Sargasso zee, vaak omschreven als een woestijn in de oceaan, in de omgeving van Bermuda. Erg zout, helder, windstil en vol zeewierophopingen.

PALING IN 'T GROEN

Paling, of aal, een trekvis met langwerpig lichaam en nauwelijks schubben leeft tussen de 5 à 15 jaar in zoet- of brakwater met modderbodems. Dan trekken ze naar hun paaigebied in zoutwater, een tocht van 6000km. Palingen van bij ons zwemmen naar de Sargasso zee aan de andere kant van de Atlantische oceaan. De larven worden geholpen door gyres voor hun terug-trektocht naar hun habitat.                                                                                        Paling staat sinds 2007 op de lijst van de IUCN (International Union for Conservation of Nature) van ernstig bedreigde diersoorten. Hun uitsterven is het gevolg van vervuiling, klimaatverandering, verminderde migratiemogelijkheden en habitat door gebouwde hindernissen (dijken, dammen, sluizen).

PACIFIC GARBAGE PATCH of TRASH VORTEX

De "plastiek vuilnisbelt" (30 miljoen km2) in de Stille Oceaan, ontdekt door Charles Moore in 1997, is een verzameling mariene afval die samenkomt door subtropische en polaire gyres. Het bestaat vnl. uit microplastiek, een troebele watersoep met grotere stukken afval. Het microplastiek ontstaat door foto-degradatie (zonlicht) van plastiek zakken, flessen en doppen. Tijdens dit proces komen ook kleurstoffen en andere schadelijke scheikundige producten vrij.       De gevolgen zijn groot: schilpadden bezien plastiek zakken als kwallen, de albatros mispakt zich aan pellets denkend dat het viseieren zijn, zeehonden geraken vast in de netten (ghost fishing), algen en plankton krijgen niet voldoende zonlicht.                                            

De vuilnisbelt (50% synthetische visnetten, 80% afkomstig van land, 70% zinkt naar de oceaanbodem) opkuisen is onbegonnen werk maar hem stoppen in zijn groei wordt wel ondernomen door het gebruik van wegwerp plastiek te verminderen of verbannen.

PLANKTON & meer

Het zeeleven wordt onderverdeeld in 3 groepen:                   

• benthos: op en/of in de bodem
• plankton: drijvend, met de stromingen mee
• nekton: zwemmend, ook tegen de stromingen in      

De onderwater-levenscyclus begint bij fytoplankton, primaire producent, die zonlicht gebruikt net als planten en voedsel is voor zoöplankton en vis (primaire consumenten). Deze zijn dan weer prooien voor roofvissen (carnivoren). Allemaal zorgen ze voor afgestorven organisch ontbonden materiaal op de zeebodem.     

De oceanen zijn zo broedhaarden voor virussen en bacteriën. Het verschil tussen een virus en een bacterie is dat virussen geen eigen metabolisme hebben en honderd keer kleiner zijn. Er leven tot 10 miljoen virussen in 1 ml zeewater en deze doden dagelijks 20% van alle bacteriën in de zee.